Tóm tắt: Các hạn chế của tấm cemboard lót sàn bao gồm trọng lượng, nguy cơ nứt, khả năng cách nhiệt hạn chế và chi phí lắp đặt có thể cao, tác động đến quyết định chọn vật liệu xây dựng.
Tấm xi măng lót sàn ngày càng phổ biến trong xây dựng hiện đại nhờ nhiều ưu điểm vượt trội. Tuy vậy, việc nắm bắt rõ các hạn chế của tấm cemboard lót sàn là điều quan trọng nhằm phòng tránh rủi ro và đưa ra lựa chọn tối ưu. Phần tiếp theo sẽ mổ xẻ chi tiết các mặt hạn chế của tấm xi măng lót sàn, hỗ trợ người đọc đưa ra quyết định sáng suốt trước khi triển khai. Qua đó, người đọc có thể đưa ra quyết định sử dụng vật liệu tối ưu cho công trình của mình.
1. Trọng lượng và ảnh hưởng đến kết cấu công trình
Yếu tố trọng lượng là một trong những điểm thường được chú ý khi đánh giá tấm xi măng lót sàn. Mặc dù tấm cemboard lót sàn được quảng bá là vật liệu nhẹ, nhưng so với một số vật liệu lót sàn khác như gỗ công nghiệp hay tấm nhựa, chúng vẫn có trọng lượng đáng kể.
1.1. Tính chất vật lý của tấm xi măng
Vật liệu tấm xi măng lót sàn được tạo ra từ xi măng Portland, sợi cellulose và phụ gia, mang lại một cấu trúc đặc và cứng. Hệ quả là trọng lượng riêng của tấm khá cao. Chẳng hạn, một tấm Cemboard dày 12mm (kích thước 1.22m x 2.44m) có thể đạt trọng lượng khoảng 54kg. Trong khi đó, các tấm có độ dày lớn hơn như 15mm hoặc 18mm, dùng cho sàn chịu lực, có thể nặng từ 68.5kg đến 85kg mỗi tấm.
Mặc dù vậy, điều cần nhấn mạnh là tấm cemboard lót sàn lại nhẹ hơn đáng kể khi đặt cạnh sàn bê tông truyền thống. Trọng lượng của sàn bê tông truyền thống là khoảng 240kg/m², còn tấm cemboard lót sàn chỉ nặng khoảng 40kg/m². Nhờ đó, tải trọng lên móng và cột của công trình được giảm bớt, mang lại ưu điểm lớn cho các dự án cải tạo hoặc thêm tầng mà không cần gia cố móng quá phức tạp.
1.2. Thách thức trong việc thi công và vận chuyển
Kích thước và trọng lượng của tấm xi măng lót sàn có thể dẫn đến một số thách thức trong việc vận chuyển và thi công. Việc di chuyển các tấm này, đặc biệt là lên cao hoặc trong không gian hẹp, đòi hỏi nhiều sức lực và có thể tăng nguy cơ chấn thương cho công nhân nếu không có thiết bị hỗ trợ phù hợp. Trong một số trường hợp cụ thể, điều này cũng có thể dẫn đến việc tăng chi phí lao động và thời gian hoàn thành.
Nhằm khắc phục, các nhà thầu thường phải cân nhắc cẩn thận phương án vận chuyển, có thể áp dụng các thiết bị nâng hạ hoặc phân chia khu vực thi công. Một số khuyến nghị cũng chỉ ra rằng việc sử dụng các tấm có khổ nhỏ hơn (ví dụ 1m x 2m) có thể giúp việc di chuyển và lắp đặt dễ dàng hơn, đặc biệt trong các không gian hạn chế.
2. Khả năng rạn nứt và hư hỏng
Một trong những mối bận tâm thường gặp khi dùng vật liệu xây dựng là nguy cơ bị nứt theo thời gian. Với tấm cemboard lót sàn, vấn đề này cần được đánh giá một cách công tâm.
2.1. Tình trạng nứt của tấm cemboard
Dù tấm cemboard lót sàn được thiết kế với sợi gia cường (thường là cellulose) nhằm tăng tính dẻo dai và khả năng chống nứt, và nhiều đơn vị sản xuất khẳng định sản phẩm của họ có khả năng chống co ngót, cong vênh, tình trạng rạn nứt vẫn có thể xuất hiện. Dẫu vậy, các vết nứt thường không phải do vật liệu tự thân co ngót mà chủ yếu do quá trình thi công không chuẩn, nhất là tại các điểm nối giữa các tấm.
Các yếu tố như hệ khung chịu lực kém vững chắc, dẫn đến rung động khi chịu tác động; hoặc việc sử dụng keo xử lý mối nối không có độ đàn hồi và bám dính tốt, cùng với kỹ thuật xử lý mối nối chưa đạt yêu cầu, là những lý do chính gây ra nứt tại các mối nối. Các vết nứt này không chỉ ảnh hưởng đến tính thẩm mỹ mà còn có thể làm giảm tuổi thọ và khả năng chống thấm của sàn.
2.2. Tác động của điều kiện môi trường
Tấm xi măng lót sàn được thiết kế để chịu được các điều kiện thời tiết khắc nghiệt, bao gồm cả sự thay đổi nhiệt độ và độ ẩm. Nhiều tài liệu xác nhận chúng có khả năng chống thấm nước và không bị hư hại, biến dạng hay co ngót do thay đổi thời tiết. Dù vậy, nếu các vết nứt đã hình thành do sai sót trong thi công, sự biến đổi của môi trường (nhiệt độ, độ ẩm) có thể khiến tình trạng nứt trở nên nghiêm trọng hơn và gây thấm nước vào cấu trúc bên dưới.
Để hạn chế tối đa vấn đề này, việc tuân thủ nghiêm ngặt quy trình thi công, đặc biệt là xử lý mối nối, là vô cùng quan trọng. Các phương án như dùng keo chuyên dụng, băng keo lưới kết hợp sơn chống thấm, hoặc nẹp che mối nối đã được nghiên cứu và áp dụng nhằm đảm bảo độ bền và vẻ đẹp cho bề mặt sàn. Đồng thời, Nhà Xanh An Vinh cũng khuyến cáo nên sơn phủ các phụ gia chống thấm chuyên dụng lên bề mặt tấm Cemboard trước khi hoàn thiện sơn phủ, đặc biệt khi sử dụng cho các công trình ngoài trời, để tăng cường hiệu quả chống thấm.
3. Khả năng cách nhiệt và cách âm hạn chế
Khả năng cách nhiệt và cách âm của vật liệu xây dựng là yếu tố then chốt để tạo nên một môi trường sống và làm việc dễ chịu. Riêng với tấm xi măng lót sàn, khả năng này thường vấp phải nhiều ý kiến trái chiều.
3.1. Tính chất truyền nhiệt của tấm cemboard
Mặc dù tấm xi măng lót sàn không phải là vật liệu cách nhiệt chuyên dụng như bông thủy tinh hay xốp XPS, nhưng nhiều nghiên cứu và thực tế cho thấy chúng có khả năng cách nhiệt tương đối tốt. Hệ số dẫn nhiệt của tấm xi măng thường ở mức thấp (chẳng hạn: 0.166 W/mK), góp phần làm giảm sự truyền nhiệt từ môi trường bên ngoài vào trong và ngược lại. Điều này có nghĩa là sàn nhà sẽ mát hơn vào mùa hè và ấm hơn vào mùa đông so với các vật liệu dẫn nhiệt cao hơn như bê tông truyền thống.
Tính năng cách nhiệt của tấm cemboard còn hỗ trợ tiết kiệm năng lượng cho việc làm mát hoặc sưởi ấm không gian, góp phần giảm chi phí điện năng. Tuy nhiên, để đạt hiệu quả cách nhiệt tối ưu, đặc biệt là trong các điều kiện khí hậu khắc nghiệt, việc phối hợp tấm cemboard lót sàn với các lớp vật liệu cách nhiệt khác hoặc một hệ thống cách nhiệt toàn diện cho công trình vẫn là phương án được khuyến nghị.
3.2. Khả năng cách âm chưa tối ưu
Giống như cách nhiệt, khả năng cách âm của tấm cemboard lót sàn cũng là một khía cạnh thường gây hiểu lầm. Nhiều nguồn tin khẳng định tấm cemboard có khả năng cách âm khá tốt, giúp giảm tiếng ồn hiệu quả. Một số nghiên cứu chỉ ra rằng tấm xi măng cốt sợi có hệ số cách âm trung bình từ 32 đến 45 dB, thậm chí cao hơn tường gạch 3dB. Cấu trúc đặc chắc của vật liệu chính là yếu tố giúp hấp thụ và cản trở việc truyền âm thanh.
Tuy nhiên, trong các không gian yêu cầu độ cách âm tuyệt đối như phòng thu âm hay rạp chiếu phim, bản thân tấm xi măng lót sàn có thể chưa đủ. Trong những trường hợp này, cần kết hợp tấm cemboard với các vật liệu cách âm chuyên dụng khác như bông khoáng, thạch cao cách âm, hoặc xây dựng hệ thống tường/sàn kép để đạt được hiệu quả cách âm mong muốn.
4. So sánh chi phí lắp đặt và bảo dưỡng với các vật liệu khác
Trong quá trình lựa chọn vật liệu xây dựng, chi phí luôn đóng vai trò quan trọng. Mặc dù tấm xi măng lót sàn có nhiều lợi ích, nhưng chi phí thi công và bảo trì của chúng cũng phải được cân nhắc kỹ lưỡng.
4.1. Yêu cầu thi công chuyên nghiệp
Lắp đặt tấm cemboard lót sàn yêu cầu kỹ thuật chuẩn xác và đội ngũ thợ lành nghề. Dù quy trình lắp đặt sàn cemboard được nhận định là nhanh và đơn giản hơn so với đổ bê tông truyền thống, tiết kiệm đáng kể thời gian và chi phí nhân công (có thể nhanh hơn đến 8 lần), nhưng sai lầm trong quá trình này có thể gây ra những hậu quả nghiêm trọng.
Việc cắt, khoan, và cố định tấm cần phải được thực hiện đúng kỹ thuật, sử dụng các dụng cụ và vít chuyên dụng để tránh làm vỡ góc cạnh tấm, nhất là đối với các tấm có độ dày mỏng. Các mối nối giữa các tấm cũng cần được xử lý tỉ mỉ bằng keo hoặc bột trét chuyên dụng để đảm bảo độ bền và tính thẩm mỹ, tránh tình trạng nứt sau này. Điều này yêu cầu sự hiểu biết sâu sắc về vật liệu và quy trình thi công chuẩn, mà không phải tất cả các đội thợ đều sở hữu.
4.2. Chi phí bảo trì và sửa chữa phức tạp
Khi tấm cemboard lót sàn bị hư hỏng (chẳng hạn: do sai sót trong quá trình lắp đặt ban đầu hoặc tác động mạnh từ bên ngoài), việc khắc phục có thể khó khăn hơn so với một số vật liệu khác. Các vết nứt ở mối nối yêu cầu xử lý chuyên biệt bằng các loại keo và kỹ thuật trám trét để đảm bảo không bị tái phát. Theo Nhà Xanh An Vinh, việc tháo dỡ và thay thế các tấm sau khi hoàn thiện cũng có thể khó khăn và tốn kém hơn so với sàn gỗ hay vật liệu nhựa.
Dù vậy, cần xem xét rằng tấm cemboard lót sàn sở hữu độ bền và tuổi thọ rất cao (có thể đạt 30-50 năm nếu được lắp đặt và bảo dưỡng chuẩn xác). Điều này ám chỉ rằng tần suất bảo dưỡng và sửa chữa sẽ ít hơn đáng kể so với các vật liệu có độ bền thấp hơn, qua đó có thể bù đắp cho chi phí sửa chữa phức tạp khi phát sinh sự cố.
5. Ảnh hưởng đến sức khỏe và hệ sinh thái
Vấn đề sức khỏe và môi trường ngày càng được quan tâm trong ngành xây dựng. Riêng đối với tấm xi măng lót sàn, có những điểm đáng chú ý.
5.1. Hiện tượng bụi xi măng trong quá trình xây dựng
Khi cắt, mài, hoặc khoan tấm cemboard lót sàn, bụi xi măng mịn có thể phát sinh. Bụi xi măng chứa các hạt silica và hợp chất kiềm, có thể gây kích ứng da, mắt và hệ hô hấp nếu hít phải hoặc tiếp xúc trực tiếp. Việc tiếp xúc lâu ngày với bụi xi măng mà không có biện pháp bảo hộ có thể gây ra các bệnh lý nghiêm trọng như viêm phế quản, bệnh phổi tắc nghẽn mạn tính (COPD), bệnh bụi phổi (silicosis), và thậm chí ảnh hưởng đến tim mạch.
Để bảo vệ sức khỏe cho công nhân và những người xung quanh, việc trang bị đầy đủ thiết bị bảo hộ cá nhân (khẩu trang chuyên dụng, kính bảo hộ, găng tay, quần áo bảo hộ) là bắt buộc trong quá trình thi công. Thêm vào đó, việc sử dụng các thiết bị hút bụi công nghiệp hoặc phun sương cũng có thể giúp giảm lượng bụi phát tán trong môi trường.
5.2. Khó phân hủy và tái chế
Quan niệm phổ biến nhưng sai lầm là tấm xi măng lót sàn khó phân hủy và tái chế. Tuy nhiên, nhiều nguồn thông tin uy tín khẳng định rằng tấm cemboard hiện đại, đặc biệt là các sản phẩm không chứa amiăng, là vật liệu thân thiện với môi trường và có khả năng tái chế.
Tấm cemboard sợi cellulose được tạo ra từ các thành phần tự nhiên như xi măng Portland, sợi cellulose (thường là từ bột giấy tái chế hoặc gỗ) và cát mịn. Quá trình sản xuất không yêu cầu nung ở nhiệt độ cao như gạch nung, giúp tiết kiệm năng lượng và giảm khí thải CO2. Sau khi tháo dỡ, tấm xi măng sợi có thể được nghiền để tái sử dụng làm nền đường, vật liệu lót hoặc phụ gia xây dựng, giảm thiểu rác thải công nghiệp. Điều này cho thấy tấm xi măng lót sàn là một lựa chọn bền vững, phù hợp với xu hướng xây dựng xanh hiện nay.
Vật liệu tấm xi măng lót sàn là một lựa chọn xây dựng hiện đại mang nhiều ưu điểm rõ rệt. Tuy nhiên, để quyết định sử dụng một cách hiệu quả nhất, việc hiểu rõ các điểm yếu của tấm xi măng lót sàn là vô cùng quan trọng. Các hạn chế được đề cập bao gồm trọng lượng (so với một số vật liệu nhẹ khác), khả năng rạn nứt (chủ yếu do lỗi thi công mối nối), và những lo ngại về sức khỏe (do bụi xi măng trong quá trình thi công).
Dù vậy, nhiều "điểm yếu" thường bị gán cho tấm cemboard trên thực tế lại là những hiểu lầm hoặc đã được khắc phục đáng kể nhờ vào công nghệ sản xuất hiện đại. Ví dụ, tấm xi măng trên thực tế nhẹ hơn đáng kể so với bê tông truyền thống, có khả năng chống co ngót và nứt hiệu quả nếu được lắp đặt đúng quy trình, và khả năng cách nhiệt, cách âm cũng được đánh giá cao. Đáng chú ý, các sản phẩm tấm cemboard sợi cellulose hiện tại hoàn toàn không chứa amiăng gây hại và có khả năng tái chế, đóng góp vào xu hướng xây dựng bền vững.
Trước khi quyết định sử dụng tấm xi măng lót sàn cho công trình của mình, quý khách hàng nên tham khảo ý kiến của các chuyên gia và nhà cung cấp uy tín như Nhà Xanh An Vinh. Việc chọn lựa sản phẩm chất lượng cao và tuân thủ quy trình lắp đặt chuẩn sẽ giúp phát huy tối đa ưu điểm và giải quyết hiệu quả các hạn chế của vật liệu này, mang lại một công trình bền vững và hiệu quả.